۱۵ شهریور

چگونه یک عنوان کوتاه (Running Title) برای مقاله علمی بنویسید؟

رویکرد مناسب برای نوشتن یک عنوان کوتاه چیست؟ آیا باید جذاب و گیرا باشد؟ مخفف باشد؟ دبیران به دنبال چه چیزی در عنوان کوتاه هستند؟
چگونه یک عنوان کوتاه (Running Title) برای مقاله علمی بنویسیم؟

عنوان (Tittle) هر مقاله ویترین آن است که خواننده در نگاه اول با آن روبه‌رو می‌شود و اگر با دقت انتخاب شود، نقش مهمی در جذاب بودن و پذیرش آن اثر ایفا خواهد کرد. عنوان درست و زیبا بر ارزش مقاله می‌افزاید و نشان‌دهنده میزان توانمندی و تبحر نویسنده و کیفیت اثر است. عنوان مقاله بیش از متن آن خوانده می‌شود، بنابراین باید گویا، واضح، صریح و از نظر گرامر صحیح باشد. همچنین نحوه نگارش عنوان در نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی بسیار اهمیت دارد و اشتباه در انتخاب واژه‌های عنوان ممکن است باعث شود یک مقاله باکیفیت به مقدار شایستگی‌اش دیده و خوانده نشود.

عنوان کوتاه مقاله علمی یا Running Title چیست؟
بسیاری از ژورنال‌ها خواستار یک عنوان کوتاه (Running Title) در مقاله ارائه شده هستند که با نام Running head نیز شناخته می‌شود. این قالب کوتاه شده عنوان اصلی، معمولا در بالای هر صفحه مقاله می‌آید و کاربرد آن راهنمایی خواننده‌ای است که در حال خواندن نسخه چاپی ژورنال‌ است و در میان صفحات منتشر شده ورق می‌زد، یا میان چند مقاله در قالب PDF می‌چرخد. عنوان کوتاه ممکن است در RSS feed و اپلیکیشن‌های موبایل نیز به جای عنوان اصلیِ پر لغت استفاده شود.

چگونگی نگارش عنوان کوتاه مقاله علمی
عنوان کوتاه مقاله علمی با احتساب فاصله‌ها و علامت‌های نقطه‌گذاری معمولا نباید بیشتر از 50 کاراکتر داشته باشد. عناوین طولانی و غیرتخصصی اغلب از واژگانی زائد به‌ویژه ابتدای عنوان تشکیل شده‌اند که عملا برای نمایه‌سازی و ایندکس بی‌فایده است. این نوع عناوین به‌سختی در ذهن می‌مانند و کمتر جستجو می‌شوند. البته عنوان‌های خیلی کوتاه نیز چندان مناسب و مفید نیستند و بیشتر عمومی‌اند، غالبا کلمات تخصصی را در بر نمی‌گیرند و مفهوم و منظور مقاله را به‌درستی منتقل نمی‌کنند.

عنوان‌ها از نظر تعداد کلمات نیز درجه کیفی دارند که به قرار زیر رتبه‌بندی می‌شوند:

· کمتر از 8 کلمه: عالی

· 8 تا 12 کلمه: خوب

· 12 تا 18 کلمه: متوسط

· 18 تا 24 کلمه: ضعیف

· بیش از 25 کلمه: بسیار ضعیف

اصول نوشتن عنوان کوتاه مقاله علمی

برای نوشتن عنوان کوتاه مقاله علمی توجه به چند نکته مهم الزامی است. عنوان کوتاه مقاله علمی باید سلیس، بدون ابهام، واضح و گویا و نیز خاص باشد. همیشه نخستین چیزی که خواننده مقاله را با تفکر و اندیشه نویسنده و روح مقاله پیوند می‌دهد، عنوان مقاله است، به شرطی که عنوان آن متناسب با اهداف اصلی نویسنده باشد و محتوا و مضمون مقاله را به‌درستی توصیف کند؛ از این‌رو لازم است برای نوشتن عنوان به‌ویژه عنوان کوتاه مقاله علمی از کلمات کلیدی استفاده و از به کار بردن کلمات اضافی و واژه‌هایی که بار معنایی کمی دارند یا بی‌معنا هستند، پرهیز شود؛ برای مثال کلمات بررسی، اثر، پژوهش، مقایسه، مطالعه و… ابتدای عنوان هیچ کمکی به آن نمی‌کند و کاملا زائد است. حروف اضافه نیز فقط جاگیرند و بهتر است حذف شوند. همچنین باید از تکرار واژگان و به‌ کار بردن کلمات مترادف در نوشتن عنوان پرهیز شود.

الزامات یک عنوان کوتاه در هر ژورنال متفاوت است، ولی معمولا باید حداکثر میان 50-60 حرف باشند؛ با لحاظ کردن فاصله‌ها. برای رسیدن به این اختصار، این عناوین معمولا شامل مخفف‌هایی هستند، حتی اگر عنوان اصلی نباشد (یا بر اساس قوانین ژورنال نمی‌تواند اینگونه باشند). حروف اضافی (and, a, an) نیز ممکن است جاگیر باشند، و کلمات طولانی، از جمله کلمات پرکننده، باید کوتاه شوند. با این حال، اگر عنوان اصلی به اندازه کافی کوتاه است، می‌تواند به عنوان یک عنوان کوتاه نیز مورد استفاده قرار گیرد.

برخلاف عنوان مقاله، گیرا و جذاب بودن برای عنوان کوتاه اولویت نیست. در عوض چون خیلی مختصر است، وضوح و دقت باید در اولویت قرار گیرند. بعضی همچنین پیشنهاد می‌کنند که تا جای ممکن محتوای عنوان اصلی باید حفظ شوند، با اینکه در عمل این رویکرد خیلی فراگیر نیست. نویسندگان ترجیح می‌دهند آنچه بیشترین اهمیت را دارد برجسته کنند.

در اینجا نمونه موثری از کوتاه کردن عنوان از یک مقاله تازه منتشر شده می‌بینیم:

عنوان اصلی مقاله:

Dendritic Cell Immunoreceptor Is a New Target for Anti-AIDS Drug Development: Identification of DCIR/HIV-1 Inhibitors

(117 حرف با احتساب فاصله‌ها، 103 حرف بدون فاصله‌ها)

عنوان کوتاه:

Inhibitors of DCIR Limit HIV-1 Infection

(40 حرف با احتساب فاصله‌ها، 35 حرف بدون فاصله‌ها)

نویسنده چند استراتژی برای کوتاه کردن طول عنوان به یک سوم استفاده کرده است؛ اعمال مخفف DCIR بدون کلمه اضافه the، و تمرکز بر روی آنچه ایده اصلی مقاله است. (محدود کردن عفونت HIV-1 توسط مهارکنندگان، به جای تازگی اهداف، کاربرد آن در توسعه دارو یا پروسه شناسایی). قطعا این کار با مقالاتی با تمرکزی محدودتر و توصیفی‌تر آسان‌تر خواهد بود؛ مانند مقالات بررسی.

البته بهتر است نویسندگان و سردبیران ژورنال‌ها در عناوین مقالات از اختصارات، فرمول‌های شیمیایی، واژه‌های اختصاصی، اصطلاحات فنی و تخصصی غیرمعمول استفاده نکنند، چراکه ممکن است خوانندگانی با معنای آن‌ها آشنا نباشند و به‌سادگی از آن بگذرند، به همین دلیل است که اصولا توضیح و شرح علائم اختصاری باید اولین جایی از متن که آورده می‌شوند، داخل پرانتز ذکر شود.

همچنین دقت در چینش واژگان عنوان ضروری است تا از اشتباه در ترکیب نحوی و گرامری آن جلوگیری شود. البته عنوان مقاله، جمله نیست و الزامی در رعایت ترتیب فاعل و فعل و… وجود ندارد، اما ترتیب درست کلمات می‌تواند معنای درست را به ذهن خواننده متبادر کند و بر محتوای مهم مقاله تاکید ورزد. ضمنا بهتر است عنوان را به صورت سوالی یا خبری ننویسیم و نام مکان و زمان پژوهش را در آن بیان نکنیم، به‌جز در مواردی که مقاله توصیفی است یا زمان و مکان جزء مسائل پژوهش باشد.

انواع عنوان کوتاه مقاله علمی
عناوین پژوهش‌ها اغلب به سه صورت رایج نوشته می‌شوند:

1. توصیفی: در این نوع عنوان، نویسنده با استراتژی خاص به انتخاب کلماتی می‌پردازد که موضوع مقاله را بدون اشاره به نتیجه‌گیری نویسنده توصیف کند؛ مثل «آثار حمایت جامعه در کودکان اوتیسم»

2. خبری: این نوع عنوان به‌طور مستقیم به نتیجه پژوهش اشاره می‌کند؛ مثل «رشد اجتماعی با برنامه‌ریزی در بخش توسعه فرهنگی»

3. پرسشی: عناوین استفهامی با طراحی یک سوال ذهن خواننده را به سمت موضوع مقاله سوق می‌دهند؛ مثل «آیا امنیت شغلی در رونق بازار کار موثر است؟»

به طور معمول نویسندگان بر حسب اهداف خود با انتخاب واژگان خاص سعی دارند به بهترین نحو مفاهیم و اطلاعات مورد نظرشان را به خوانندگان منتقل و آنان را به خواندن پژوهش خود ترغیب کنند. هر سه نوع عنوان ذکرشده کاربردی است، اما همچنان که در بالا اشاره شد، بهتر است تا حد ممکن از نوشتن عنوان مقاله به صورت سوالی یا خبری خودداری شود. گرچه نوع پرسشی آن کمتر استفاده می‌شود و اغلب در ژورنال‌های نقد ادبی کاربرد دارد، نوع خبری و اعلانی آن در مقاله‌های تحقیقی بسیار استفاده می‌شود تا بر جنبه فنی تحقیق تاکید شود. اما عناوین توصیفی متداول‌ترین نوع عنوان مقاله در ژورنال‌ها هستند.